Amaç: Ekstremite revaskülarizasyonunda ekstra-anatomik bypass girişimleri riskli hasta gruplarında tercih edilebilen uygulamalardır. Bu çalışmada ekstra-anatomik bypass girişimlerimizin klinik sonuçları irdelenmiştir.

Materyal ve Metod: 1985 ile 2002 tarihleri arasında kliniğimizde 22 hastaya ekstra-anatomik bypass girişimi uygulandı. Hastaların 20 tanesi (%90.9) erkek, iki tanesi (%9.1) kadın idi. Hastaların ortalama yaşı 46.4 ± 4.8 yıl (17-69) idi. Onüç olguda (%59.1) alt ekstremiteye, dokuz olguda (%40.9) üst ekstremiteye yönelik revaskülarizasyon yapıldı. Alt ekstremiteye yönelik olarak dokuz olguda femoro-femoral bypass, iki olguda subklavyo-femoral bypass, bir olguda aksillo-femoro-femoral bypass, bir olguda sol iliyo-sağ femoral bypass uygulandı. Üst ekstremiteye yönelik olarak dört olguda subklavyo-subklavyan, üç olguda karotiko-subklavyan, iki olguda aorto-aksiller bypass uygulandı. Hastalarda dokuz PTFE, beş Dakron, sekiz “reverse” safen ven greft kullanıldı.

Bulgular: Hastane mortalitesi görülmedi. Erken postoperatif dönemde üç (%13.5) komplikasyon kaydedildi. Geç mortalite bir hasta ile %4.5 idi ve mortalite nedeni serebrovasküler olay idi. Geç dönem morbidite bir olguda gelişen greft trombozu idi.

Sonuç: Ekstra-anatomik bypass girişimleri düşük mortalite ve morbidite oranlarıyla riskli hasta grubunda tercih edilebilecek alternatif cerrahi yaklaşım şeklidir.

Keywords : Ekstra-anatomik bypass, ekstremite, femoro-femoral, aksillo-femoral, subklavyo-subklavyan