Dr. Denton Arthur Cooley 22 Ağustos 1920 yılında Texas eyaletinin Houston şehrinde doğdu ve öldüğü gün olan 18 Kasım 2016 yılına kadar hayatını ailesi ve şifa dağıttığı hastalarına adadı. Kişiliği, çalışma disiplini, kurduğu merkezin dünyada lider bir kurum olmasına ve Cooley isminin de kalp cerrahisi ile özdeşleşmesine yol açtı. Houston’un bilinen ailelerinden Dr. Ralph Clarkson Cooley ve Mary Fraley Cooley’in oğlu olarak dünyaya geldi. İlk, orta ve lise eğitiminin ardından üniversite eğitimi için Austin’deki Texas Üniversitesine gitti ve Amerika çapında bilinen ve çok başarılı olan “Longhorns” basketbol takımında ilk beşin değişmez oyuncusu oldu. Cooley her zaman spor takımında oynamanın güçlü cerrahi kişiliğinin olgunlaşmasında önemli yeri olduğunu belirtmiştir. Tıp fakültesi ve cerrahi eğitimini yine modern cerrahinin babası sayılan Halstead’in kurduğu Johns Hopkins Tıp Fakültesi’nde tamamladı. Cerrahi asistanlığının ilk yılında (1944) modern kalp cerrahisinin başlangıcı kabul edilen pulmoner atrezili, Fallot tetralojisi olan bebekte yapılan ameliyatta Alfred Blalock’u asiste etti. Asistanlığının ikinci yılında ikinci Dünya savaşının bitiminde üç sene askerlik görevini Avusturya’da yaptı. Askerlik dönüşü cerrahi eğitimine Johns Hopkins Hastanesinde kaldığı yerden devam etti. Başasistanlığı sırasında Dr. Blalock yurtdışında bir konferansta iken sakküler torasik anevrizması olan bir hastada ilk anevrizma rezeksiyonunu yaptı. Cerrahi yeteneğiyle duyurduğu isim ve bu anevrizma deneyimi Houston’da Baylor Tıp Fakültesi cerrahi departmanını geliştirmekte olan Dr. DeBakey’in dikkatini çekti. Dr. Cooley, Dr. DeBakey’in yaptığı iş teklifini kabul ederek bir seneliğine Londra’da Brompton Hastanesi’nde çalışmakta olan Lord Brock’un yanına gitti. Houston’a geri dönüşünden sonra 1951 yılından 1969 yılına kadar Baylor Tıp Fakültesi’nde Dr. DeBakey ile beraber çalıştı. 1950’lerin başlarında sadece belli kliniklerde akciğer kalp makinası kullanılmakta idi. Bunlardan biri Walton Lillehei’nin çalıştığı Minnesota Üniversitesi hastanesi, diğeri ise Dr. Kirklin’in çalıştığı Mayo klinikte idi. Dr. Cooley uzun zamandır akciğer kalp makinası kullanarak açık kalp cerrahisi yapmak istiyordu ve Minnesota’da iki kliniğe yaptığı ziyaretten sonra Dr. Richard De Wall tarafından tasarlanmış ve Dr. Walton Lillehei tarafından kullanılmakta olan makinada karar kılarak kendi cebinden verdiği para ile bu kalp akciğer baypas makinasını satın alarak ilk defa Houston’a getirdi. Dr. Cooley’in asıl ünü ülke ve dünya çapında bundan sonra yayılmaya başladı. Güneydeki yakışıklı sarışın çocuk olarak anılan cerrahın yaptığı açık kalp ameliyatlarından başarılı sonuçlar alınıyordu. Eşinin kullandığı station wagon arabasının arkasında taşıdığı kalp akciğer makinası ile Texas Çocuk Hastanesi ve Jefferson Davis Hastanesi arasında mekik dokuyarak açık kalp cerrahisini hem konjenital kalp cerrahisi düzeyinde hem de erişkin kalp cerrahisi düzeyinde başarılı bir şekilde sürdürdü. Dr. Christiaan Barnard’ın 3 Mayıs 1968 yılında yaptığı başarılı ilk kalp naklinden sonra yaklaşık altı ay içerisinde 17 kalp nakli gerçekleştirdi.

Dr. DeBakey Ulusal Tıp Konseyi tarafından yapay kalp yapmakla görevlendirilmiş ve araştırma için devlet tarafından yüklü miktarda finansman sağlanmıştı. Dr. DeBakey’in laboratuvarında çalışan Dr. Domingo Liotta bu makinayı geliştirmek için Rice Üniversitesi’ndeki mühendislerle çalışmıştı. Dr. DeBakey total yapay kalpten ziyade sol ventrikül fonksiyonuna yardımcı olacak bir cihazın daha başarılı olacağına inanıyordu ve bu amaçla yapılan bir cihazı başarı ile mitral darlığı olan ve kapak replasmanı yapılan bir hastada uygulamıştı. Dr. Liotta ise total yapay kalbe önem veriyor ve Dr. DeBakey’in kısa zamanda böyle bir ameliyata kalkışmayacağını biliyordu. Dr. Cooley o dönemde halen Baylor öğretim üyesi olmasına rağmen ünlü Fannin caddesinin karşısındaki St. Lukes Hastanesi’nde ameliyatlarına başlamış ve Texas Heart Enstitüsünü kurmuştu. Dr. Liotta total kalp cihazının kullanılması için Dr. Cooley’e yaklaştı ve Dr. Cooley bunu kabul etti. 4 Nisan 1969 tarihinde kalp nakli bekleyen bir hastaya dünyada ilk defa yapay kalp cihazı takıldı. Haskell Karp adlı hasta iki gün yapay kalp ile yaşadı ve başarılı bir şekilde kalp nakli oldu. Bu çok önemli gelişme Dr. Cooley ile Dr. DeBakey arasında gelişecek ve yaklaşık 38 yıl sürecek olan çekişmeye vesile oldu. Fakat bu çekişme Dr. Cooley’in deyimi ile dünyanın en önde gelen, en büyük, en saygı duyulan tıp merkezini yarattı. Bugün Texas Tıp Merkezi 54 tıbbi enstitü, 21 hastane ve iki tıp fakültesi ile dünyanın en önemli, en büyük tıp merkezi olmuştur.

Dr. Cooley’in konjenital kalp cerrahisine, erişkin kalp cerrahisine yaptığı katkılar çok uzun bir liste halinde literatürde bulunmakta ise de kendisine kalp cerrahisine yaptığı en önemli katkısı sorulduğunda kalp akciğer makinası kullanılırken uyguladığı hemodilüsyon yöntemi olduğunu belirtirdi. Nedeni de bu ameliyatların hemodilüsyon yöntemi ile çok daha kolay yapılabilmesi ve bu yöntem kullanılarak kısa sürede daha fazla ameliyat gerçekleştirilebilmesidir. Uygulamaya başladığı bu yöntem ile Texas Heart Enstitüsü’nde senelik cerrahi olgu sayısı artmış, 2001 yılında 100.000 gibi bir olgu serisine ulaşılmıştır. Yine bu yöntem Yehova Şahitleri gibi inançları açısından kan transfüzyonu alamayan hastalara umut kapısı olmuştur. Arteriyel switch ameliyatı döneminden önce yaptığı atriyal switch ameliyatı ile çok uzun seneler yaşamış bir hastasına atriyal switch ameliyatlarının uzun dönem komplikasyonlarından olan sağ ventrikül yani sistemik ventrikül yetmezliği geliştiğinde yine Dr. Cooley’in en önem verdiği ve desteklediği araştırma konularından biri olan mekanik dolaşım destek cihazı takılarak hayatını devam ettirebilmesi ve başarılı bir şekilde transplant edilebilmesi 1960’lı yıllarda vizyonunun ve uygulamalarının ne kadar doğru olduğunu göstermeye çok büyük kanıttır. O dönemlerde çok ağır bir şekilde eleştirilmesi ve bugün bu yapılanların rutin tedavi yöntemleri olması sadece Dr. Cooley’in değil tarih boyunca tarihi değiştirebilen birçok önemli insanın da başına gelmiştir.

Dr. Cooley’in cerrahi eğitime de çok büyük katkıları olmuştur, kendisinin yetiştirdiği ve “ellerim” dediği 100’e yakın asistanı ile birlikte oluşturduğu uluslararası eğitim programı sayesinde Türkiye dahil dünyanın her tarafından binlerce cerrahın eğitimine ve deneyim birikimine katkısı olmuştur. Bu programdan yetişen cerrahlar da kendi ülkelerine döndüklerinde kalp cerrahisi programları oluşturarak kalp hastalarına umut olmuşlardır.

Girdiği her ortama güven ve neşe katan Dr. Cooley aynı zamanda çok mutlu bir özel yaşamı vardı ve Halstead servisinin başhemşiresi Louise Goldborough Thomas ile ölümünden dört hafta öncesine kadar çok mutlu bir hayat geçirdi. Bu evlilikten 5 kızı, 16 torunu ve 17 ikinci jenerasyon torunu oldu. CNN’in ünlü program yapımcısı Larry King’in Dr. Cooley ile yaptığı röportajda Larry King kendisine “Dr. Cooley ben 7 kere evlendim siz 60 senedir halen aynı kişi ile evlisiniz bunun arkasındaki mucize nedir” diye sorduğunda Dr. Cooley “Well Larry, I did not run her life and I did not run my life” diye esprili fakat aynı zamanda düşündürücü bir cevap vermiştir.

Kralların, kraliçelerin doktorluğunu yapan Dr. Cooley en son ofisine bir konuyu konuşmak için gelen Dr. Frazier’a “Bud şimdi çıkıyorum yarın sabah konuşabilir miyiz’’ demiş ve 96 yaşında bütün ailesi yatağının etrafında iken 18 Kasım 2016 günü vefat etmiştir. Birçok ameliyatı ilk defa yapan, ilk defa yapmadıklarını da “modify, simplify and apply” felsefesi ile mükemmelleştirerek dünyada en fazla yapan Dr. Cooley dünya tarihine katkı sağlamış, sevilen ve saygı duyulan bir şahsiyet olmuştur.

Mekanı cennet olsun.