Amaç: Koroner arter bypass grefti (KABG) ameliyatı sırasında klasik açık cerrahi yöntemle ven hazırlanması, ameliyat sonrasında rahatsızlık, şişlik, deri rengi kaybı, yarada akıntı, yüzeysel yara enfeksiyonu ve yara izi gibi sorunları beraberinde getirir. Son zamanlarda geliştirilen minimal invaziv endoskopik ven greft hazırlanması (EVGH) tekniği dünyada cerrahlar ve hastalar tarafından yaygın bir kabul görmüştür. Bu çalışmada merkezimizde KABG uygulanan hastalarda EVGH ile ilgili ilk deneyimlerimiz değerlendirildi.

Çalışma planı: Çalışmaya Aralık 2005 ve Haziran 2006 tarihleri arasında izole KABG uygulanan 32 hasta (6 kadın, 26 erkek; ort. yaş 62±10; dağılım 41-80) alındı. Endoskopik ven greft hazırlanması için dizin medial kısmına standart 2 cm'lik insizyon uygulandı. Ortalama takip süresi 5±3 aydı.

Bulgular: Aşırı kanamadan dolayı EVGH'den açık cerrahi yönteme geçilen iki hasta değerlendirmeye alınmadı. Diğer hastalarda safen venlerin endoskopik hazırlığı başarılıydı. Kullanılan bypass grefti sayısı 3.6±0.5 idi. Elde edilen ven yolu uzunluğu ortalama 45.0±12.6 cm idi; bu miktar ilk 10 hastada 38.3±5.7 cm iken, son 10 hastada 50.1±13 cm'ye yükseldi. Dikey insizyon uzunluğu ortalama 4.1±2.0 cm idi. Greft hazırlama süresi ortalama 43.5±9.5 dakika idi; bu süre zamanla azalarak 90 dakikadan 25 dakikaya düştü. Bacak derisi insizyonunu kapama süresi ortalama 6.6±2.9 dakika idi. İşlem sonrasında drenaj kateteri yalnızca iki hastada gerekti. Endoskopik ven greft hazırlanmasına bağlı komplikasyon olarak iki hastada ameliyat sonrası hematom (%6.7), bir hastada yüzeysel ekimoz (%3.3) görüldü. Hastanede kalma süresi ortalama 6.5±0.9 gün idi. Ameliyat sonrasında yara enfeksiyonu görülmedi. Hastaların hepsi erken hareket ve bacak insizyonlarının hızlı iyileşmesinden dolayı işlemden memnun kaldığını belirtti.

Sonuç: İlk deneyimlerimiz klasik açık yönteme göre EVGH yönteminin güvenli ve etkili olduğunu bir kez daha gösterdi. Hasta grubumuzun ifade ettiği yüksek derecedeki memnuniyet, KABG sırasında EVGH'nin rutin olarak kullanımını teşvik eder niteliktedir.

Keywords : Koroner arter bypass/yan etki; endoskopi; safen ven/transplantasyon; doku ve organ hazırlama.