Amaç: Menopoz sonrası dönemde hormon replasman tedavisinin (HRT) koroner arter bypass ameliyatı, ameliyat sonrasındaki hastane içi mortalite ve morbiditeleri üzerindeki etkileri araştırıldı.

Çalışma planı: Çalışmaya, 2002-2006 yılları arasında menopoz sonrası dönemde, koroner arter hastalığı nedeniyle aorta koroner greft bypass ameliyatı yapılan 47 hasta (ort. yaş 59±3; dağılım 57-63) alındı. Hastalar HRT kullanıp kullanmama temelinde iki gruba ayrıldı. Tüm olguların demografik ve ameliyat öncesi ve sonrası bulguları kaydedildi.

Bulgular: Hormon replasman tedavisi gören hastalarda ameliyat sırasında ve sonrasında kan ve kan ürünlerinin kullanımı anlamlı derecede daha az bulundu (p<0.05). Yoğun bakım ve servis takipleri süresince, bu grupta atriyal fibrilasyon sıklığı daha yüksek (p<0.05) bulunmasına karşın, vücut sıcaklığı anlamlı derecede daha düşük seyretti (p<0.05). Bu fark, özellikle ameliyat sonrası üçüncü ve yedinci günlerde belirgindi. Tam kan sayımlarında hematokrit ve hemoglobin düzeyleri açısından iki grup arasında fark gözlenmese de, HRT kullanmayan grupta lökosit değerleri, özellikle ameliyat sonrası üçüncü günden itibaren daha yüksek bulundu (p<0.05).

Sonuç: Hormon replasman tedavisinin, koroner cerrahisi sonrası kadınlarda erken dönem mortalite üzerine etkisi olmamakla birlikte, kadınlarda daha yüksek olan ameliyat sonrası morbiditeyi azaltıcı etkisi olabilir.

Keywords : Koroner arter bypass; östrojen replasman tedavisi; postmenopoz; ameliyat sonrası komplikasyon