Amaç: Atan kalpte koroner arter bypass ameliyatı geçiren olgularda, tramadol analjezisi ile kombine edilen deksketoprofen trometamol ve diklofenak sodyumun ameliyat sonrası dönemde ağrı kontrolü, sedasyon ve tramadol kullanımı üzerine olan etkileri ve nonsteroidal anti-inflamatuvar ilaç (NSAİİ) kullanımına bağlı oluşabilecek yan etkileri araştırıldı.

Çalışma planı: Bu randomize, plasebo kontrollü çalışmada hastane etik komitesi izni alındıktan sonra atan kalpte elektif koroner arter bypass ameliyatı planlanan hastalar üç (n=15) gruba ayrıldı. Sternum cildi kapatılırken hastalara 1 mgkg^-1 intramusküler ve 20 mg intravenöz tramadol verildi. Nakil sırasında remifentanil infüzyonu dozu %50 düşüldü ve hasta yoğun bakım ünitesi (YBÜ)'ne alındıktan sonra remifentanil infüzyonu durduruldu. Sternum cildi kapatılırken grup 1'deki hastalara tramadole ek olarak 1 ampul (50 mg) intramusküler (i.m.) deksketoprofen trometamol verilirken grup 2'deki hastalara tramadole ek olarak 1 ampul (75 mg) i.m. diklofenak sodyum, grup 3'teki hastalara ise tramadole ek olarak i.m. serum fizyolojik verildi. Anestezistden ve hastayı takip eden yoğun bakım uzmanından farklı bir doktor tarafından hasta grupları planlandı ve ilaçlar uygulandı. Ağrı, görsel analog skala (GAS) ve Ramsey sedasyon skorları ameliyat sonrası 1, 3, 6, 12. ve 24. saatlerde kaydedildi. Aynı dönemlerde bulantı, kusma, gastrointestinal yakınmalar, a nti-emetik gereksinimi, t ramadol gereksinimi ve kanama m iktarları kaydedildi. Yoğun bakımda GAS değeri >3 olan hastalara 1 mgkg^-1 i.m. tramadol uygulandı.

Bulgular: Hastaların yaş, cinsiyet, kilo ve ameliyat süreleri açısından gruplar arasında fark saptanmadı. Ameliyat sonrası 1, 6. ve 24. saatte kaydedilen GAS değerleri ölçümlerinde gruplar arasında fark görülmedi. Ameliyat sonrası 3. saatte kaydedilen GAS değeri grup 2 ve 3'te grup 1'e göre anlamlı olarak yüksek bulundu. Ameliyat sonrası 12. saat ölçümlerinde GAS değerleri grup 1'de grup 3'e göre anlamlı derecede düşük idi. Ramsey sedasyon ölçeği skorları, bulantı-kusma, anti-emetik medikasyon ve gastrointestinal yakınmalar bakımından gruplar arasında farklılık göstermedi. Ameliyat sonrası 12. ve 24. saatlerdeki kanama miktarı grup 3'de grup 1 ve 2'ye göre anlamlı derecede yüksek bulundu.

Sonuç: Kalp cerrahisinde hastanın erken ekstübasyonunu ve YBÜ'de kısa kalış süresini sağlamak için kaliteli analjezi sağlanması zorunludur. Bu amaçla çalışmamızda kullandığımız deksketoprofen trometamol + tramadol kombinasyonunu diklofenak + tramadol ve plasebo + tramadol kombinasyonundan daha etkili bulduk.

Keywords : Deksketoprofen trometamol; diklofenak sodyum; kalp cerrahisi; ameliyat sonrası ağrı