Amaç: Bu çalışmada küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK)'nin mediastinal evrelemesinde pozitron emisyon tomografisi (PET) ve servikal mediastinoskopi (SM)'yi içeren çeşitli stratejilerin doğrulukları ve maliyetlerinin karşılaştırılması amaçlandı.

Çalışma planı: Kasım 2004 - Şubat 2007 tarihleri arasında operabl KHDAK tanısı konulan 197 hastaya, (177 erkek, 20 kadın; ort. yaş 60.2 yıl; dağılım 30-84 yıl) mediastinal evreleme amacıyla toraks bilgisayarlı tomografi (BT)'si ve PET çekildi. Tüm hastalara SM yapıldı. Mediastinal lenf nodu metastazı (MLNM) saptanan 48 hasta kemo-radyoterapiye yönlendirildi. Kalan 149 hastaya torakotomi uygulanarak, akciğer rezeksiyonu ve sistematik mediastinal lenfatik diseksiyon yapıldı. Mediastinal lenf nodları histopatolojik olarak incelendi. Pozitron emisyon tomografisi ve SM'nin MLNM tespitine ilişkin duyarlılık, özgüllük ve doğruluk oranları hesaplandı. Mediastinal evreleme için PET veya SM'yi içeren üç strateji düzenlendi ve bu 197 hastanın sonuçları bu stratejilere uyarlandı. Strateji A; tüm hastalara PET çekilmesi, sadece PET'de metastaz varlığı bildirilen hastalara SM yapılması şeklinde düzenlendi. Strateji B (selektif PET-selektif SM); toraks BT'sinde T1N0 ş eklinde evrelenen K HDAK bulunan hastalara PET çekilmesi, mediastinal tutulum saptanmamışsa SM yapılmadan torakotomiye geçilmesi, diğer hastalara SM yapılması şeklinde düzenlendi. Strateji C (yüksek selektif SM); toraks BT'sinde T1N0 ş eklinde e vrelenmiş p eriferik s kuamöz h ücreli a kciğer k anserli hastalara başka evreleme işlemi olmadan direkt torakotomi, bu hastalar dışındaki tüm hastalara ise SM yapılması şeklinde düzenlendi. Her bir stratejinin doğruluğu ve sosyal güvenlik kurumu fiyatları ile maliyeti hesaplandı.

Bulgular: Mediastinal evrelemede PET'nin duyarlılık, özgüllük, doğruluk oranı sırasıyla, %73, %75 ve %74, SM'nin duyarlılık, özgüllük ve doğruluk oranı ise sırasıyla %81, %100 ve %94 olarak hesaplandı. Tüm hastalara PET çekilmesi şeklindeki A stratejisi kullanılmış olsa idi mediastinal evrelemede elde edilecek duyarlılık, negatif prediktif değer (NPD) ve doğruluk oranlarının, sırasıyla, %66, %87 ve %90, toplam maliyetin de 332.330 TL olacağı hesaplandı. B stratejisine uyulsa oluşacak duyarlılık, NPD ve doğruluk oranları, yükselerek, sırasıyla, %81, %93 ve %94, toplam maliyet de düşerek 164.830 TL olacaktı. C stratejisi kullanılmış olsa idi, duyarlılık, NPD ve doğruluk oranları, B stratejisi için hesaplanan oranlarla aynı olacak iken, toplam maliyetin biraz daha düşeceği (140.250 TL) hesaplandı.

Sonuç: Akciğer kanseri mediastinal evrelemesinde, evreleme stratejisinin, tüm hastalara PET çekilmesi, sadece PET'de metastaz varlığı bildirilen hastalara SM yapılması şeklinde oluşu durumunda yeterli doğruluk oranına erişilememektedir. Üstelik bu strateji, yüksek maliyete neden olmaktadır. Pozitron emisyon tomografisinin ve SM'nin selektif kullanımını içeren stratejiler ise tatminkar doğruluk oranıyla ve kabul edilebilir maliyetler ile uygulanabilir.

Keywords : Mediastinoskopi; küçük hücreli dışı akciğer kanseri; tümör evreleme