Amaç: Bu çalışmada iskemik ön koşullamanın (İÖK) ve N-asetilsisteinin (NAC) iskemi-reperfüzyon (İ/R) hasarı üzerine olan etkileri ve İÖK ile eş zamanlı olarak reaktif oksijen radikallerinin (ROR) tutucusu bir ajan olan NAC verilmesinin etkileri araştırıldı.

Çalışma planı: Yirmi sekiz adet 230-255 gr Sprague-Dawley cinsi erkek sıçan, her grupta yedi sıçan olacak ve biri kontrol grubu olacak şekilde, dört gruba ayrıldı. Kontrol grubundaki sıçanlarda infrarenal abdominal aort 120 dakika boyunca klempe edilerek alt ekstremitelerde iskemi, ardından 50 dakika süreyle reperfüzyon gerçekleştirildi. İÖK grubunda, İ/R öncesinde üç siklus şeklinde 10’ar dakikalık iskemi ve reperfüzyon uygulandı. NAC grubunda iskemik periyodun sonunda 20 mg/kg NAC intravenöz bolus olarak verildi ve reperfüzyon süresince 20 mg/kg/saat dozunda idamesi sağlandı. İÖK+NAC grubunda, İÖK sırasında aynı dozda ve eşit sürede NAC uygulandı. Tüm gruplarda reperfüzyon süresinin sonunda doku örnekleri alınarak, sıçanlar sakrifiye edildi.

Bulgular: Tüm çalışma gruplarında miyeloperoksidaz (MPO) ve malondialdehit (MDA) düzeyleri kontrol grubuna göre düşük bulundu. İndirgenmiş glutatyon (GSH) düzeyinin NAC grubunda diğer gruplardan yüksek olduğu saptandı. Çalışılan parametreler açısından İÖK ile İÖK+NAC grupları arasında anlamlı bir fark bulunmadı. Ancak İÖK grubunda MDA ve MPO düzeyinin daha düşük, GSH düzeyinin daha yüksek olduğu görüldü.

Sonuç: Deneysel İ/R hasarı modelinde İÖK ve NAC, sıçan iskelet kasındaki doku hasarlanmasını azaltmaktadır. İÖK sırasında ROR tutucu NAC verilmesi, İÖK’nin koruyucu etkisini tamamen ortadan kaldırmamakla birlikte bu etkide kısmi bir azalmaya neden olmuştur. Bu bulgu iskelet kasındaki İÖK oluşumunda ROR dışında bir takım mekanizmaların da etkisi olabileceğini düşündürmektedir.

Keywords : İskemi-reperfüzyon; iskemik ön koşullama; N-asetilsistein; reaktif oksijen radikalleri