GİRİŞ

Uzman sistemler, belirli bir alana ait problemlerin etkin bir şekilde çözümünde o alana ait çok miktarda ve yüksek kalitede özel bilgiler kullanan, “yapay zeka” programlama ilkeleri ile geliştirilmiş güçlü bilgisayar programlarıdır. Bu dizgelerde bilgiler tanımlamalar, ilişkiler ve kurallar şeklinde bulunur. Bu çalışmada, kalp cerrahisi erken postoperatif dönemde olgularda gelişebilen patolojik durumların değerlendirilmesinde danışman olarak kullanılan “YBD” (yoğun bakım danışmanı) adını verdiğimiz yeni bir uzman sistem geliştirilmiş ve ilk klinik deneyimler bildirilmiştir.

MATERYAL METOD

YBD bir bilgi tabanı, bir bulgu tabanı ve bir çıkarım mekanizmasından oluşmaktadır. Bilgi tabanı, yoğun bakım ortamı ve burada izlenen olgularda rastlanan sorunlar ile ilgili bilgiler içermektedir. Bulgu tabanında ise danışılan olguya ilişkin bulgu ve belirtiler dinamik bir şekilde örneklenmektedir. Çıkarım mekanizması, kullanıcı ile etkileşim doğrultusunda programın tüm işleyişini kontrol eder. YBD, dolaşım sistemi patolojilerinden miyokardiyal depresyon, kardiyak tamponat, yüksek afterload, yetersiz onarım-operasyon, hipovolemi, cerrahi kanama ve pıhtılaşma defekti konularında danışmanlık yapabilmektedir. YBD’nin diğer önemli özellikleri, karar verirken izlediği yolu istenildiğinde açıklayabilmesi ve gereğinde yeni bilgiler ekleyerek bilgi tabanını yenileyebilmesidir. YBD Prolog programlama dili ortamında geliştirilmiştir.

SONUÇ

Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalı’nda Haziran 1995 – Mayıs 1996 tarihleri arasında opere edilen 17 olgu erken postoperatif dönemde YBD bulgu tabanında devamlı olarak örneklenmiştir. Bu dönemde uzman klinisyenlerinin olgularda yaptıkları değerlendirmeler ve uygulanan tedaviler ile YBD önerileri arasında tam bir paralellik gözlenmiştir. YBD’ nin kalp cerrahisi postoperatif yoğun bakım ünitesinde tanı ve tedavide riski azaltacağı söylenebilir. Klinik kullanımda deneyimlerin artması ile YBD’ nin yararlılığı ve zayıf yanları daha kapsamlı olarak tartışılabilecektir.