Amaç: İntrakoroner stent implantasyonu sonrası görülen restenoz veya yeni gelişen lezyonlar yeniden girişimleri zorunlu kılmaktadır. Çalışmamızın amacı geç dönem takipte koroner arter bypass cerrahisi (KABC) gereken olgular ile, cerrahi dışı tedavi uygulanan olguların karşılaştırılması ve KABG için prediktif özelliklerin araştırılmasıdır.

Materyal ve Metod: 1999-2002 tarihleri arasında kliniğimizde koroner stent uygulanıp, geç dönem koroner anjiyografisi sonrası KABG kararı alınan 73 olgu (A grubu; 61/E, yaş ort. 54.1 ± 11) ile kontrol anjiyografisi sonrası medikal veya invaziv takip edilen 84 ardışık olgu (B grubu 71/E, yaş ort. 52.7 ± 12) çalışmaya alındı. Her iki grup arasında stent uygulandığı dönemdepreoperatif risk faktörleri bakımından farklılık yoktu. Lezyon anatomisi açısından bakıldığında ise tip C lezyon, A grubunda (p = 0.003), tip B ise B grubunda (p = 0.01) daha fazlaydı.

Bulgular: Stent implantasyonu sonrası A grubunda sigara kullanımı %11, B grubunda ise %41 azalma göstermişti (p < 0.001). A grubunda dislipidemi kontrolü olguların %5’inde, B grubunda %27 olguda (p < 0.001) sağlanmıştı. Hiperglisemi A grubundaki diyabetik olguların %67’sinde, B grubunda ise tamamında kontrol altına alınmıştı (p = 0.009). Kontrolsüz hipertansif hasta A grubunda %5, B grubunda %13 oranında azalma göstermişti (p < 0.0001). Multivariate analizde stent sonrası hiperlipidemi olması, sigara kullanımı ve C tipi lezyon operasyona gidişi anlamlı olarak etkileyen parametreler olarak belirlendi. Koroner arter bypass cerrahisi grubunda operasyonda %78 oranında hedef lezyon re-revaskülarizasyonu, ve %90 oranında hedef lezyon dışı revaskülarizasyon gerçekleştirilirken bu oranlar B gurbunda sırası ile %12 ve %14 idi.

Sonuç: Stent implantasyonu sonrası sigara kullanımı, hiperlipidemi ve C tipi lezyon olması hastaların cerrahiye konversiyonunda rol oynayan faktörlerdendir.

Keywords : Stent implantasyonu, restenoz, koroner bypass, revaskülarizasyon