Amaç: Periferik damar yaralanmaları nedeniyle cerrahi tedavi uygulanan olgular ve sonuçları değerlendirildi.

Çalışma planı: Çalışmamızda, Ocak 1994-Şubat 2004 tarihleri arasında periferik damar yaralanması nedeniyle ameliyat edilen 175 hasta (148 erkek, 27 kadın; ort. yaş 28; dağılım 4-64) yaralanma nedenleri, yaralanma yeri, eşlik eden lezyonlar, uygulanan tedaviler ve sonuçlar açısından geriye dönük olarak değerlendirildi.

Bulgular: En sık yaralanma nedeni kesici-delici alet yaralanmasıydı (%53.1). Yaralanmaların %54.3’ü (n=95) üst, %45.7’si (n=80) alt ekstremitedeydi. Hastaneye geliş süresi ortalama 3.1 saatti (dağılım 10 dakika-72 saat). Olguların 155’inde (%88.6) toplam 171 arter yaralanması saptandı; bunların %39.3’ünde ven, %28.3’ünde periferik sinir, %25.2’sinde tendon, %20’sinde kemik yaralanması da vardı. Arter ve ven yaralanmaları sırasıyla 40 (%22.9) ve 20 (%11.4) olguda izole idi. En sık yaralanma radiyal-ulnar arterde (n=60, %35.1) görüldü, bunu 43 yaralanma (%25.2) ile femoral arter, 26 yaralanma (%15.2) ile brakiyal arter izlemekteydi. En sık yaralanan ven femoral ven idi. Arteryel ve venöz yaralanmaların tedavisinde en sık safen ven interpozisyonuna başvuruldu (%37.3). Beş olguda (%2.9) amputasyon yapıldı; bu hastaların üçünde komplike ve kirli yaralanma vardı, ikisi ise hastaneye geç getirilmişti. Mortalite oranı %6.3 (n=11) bulundu. Bu hastaların beşinde ek olarak batın ve toraks yaralanması vardı. İki olgu ameliyata hipovolemik şokta entübe halde alınmıştı. Ölüm nedeni üç olguda crush sendromu, bir olguda da septik şok idi.

Sonuç: Periferik damar yaralanmalarında yaralanma şekli ve yeri, ek lezyon olup olmaması ve erken cerrahi girişim morbidite ve mortaliteyi belirleyen en önemli faktörlerdir.

Keywords : Anjiyografi; arter/yaralanma/cerrahi; ekstremite/ yaralanma; vasküler cerrahi prosedürler/yöntem; ven/yaralanma