Diffüz koroner arter hastalığı nedeni ile endarterektomi, patch plasti ve jump bypass teknikleri kullanılarak koroner revaskülarizasyon yapılan olgular ile ilgili deneyimimiz ve sonuçları tartışılacaktır.

1992-Nisan, 1998 tarihleri arasında koroner bypass yapılan 3053 olgunun 214'ünde diffüz koroner arter hastalığı nedeni ile koroner bypass işlemi sırasında endarterektomi, patch plasti ve/veya jump bypass uygulandı. Olguların 170'i erkek (%80), yaşları 35-78 arasındadır (m: 56.9±9.3)- Olguların 12'sinde koroner bypass işlemi çalışan kalpte ve kardiyopulmoner bypass kullanılmadan gerçekleştirildi. Uygulanan distal bypass sayısı 1-7 arasındadır (m: 3.9±1.2). Sol anterior desendan artere 67 olguda jump bypass, 6 olguda kapalı endarterektomi, 23 olguda açık endarterektomi, 54 olguda ise endarterektomi veya endarterektomisiz patch plasti uygulandı. Sol anterior desendan arter dışındaki damarlarda jump bypass uygulanmadı; 61'inde kapalı endarterektomi, 23'ünde patch plasti, 18'inde ise açık endarterektomi ile birlikte patch plasti gerçekleştirildi. Ek cerrahi işlem olarak 11 olguda anevrizmektomi, 1 olguda mitral kapak replasmanı, 1 olguda aort kapak replasmanı, 1 olguda koroner arter-pulmoner arter fistül ligasyonu, 1 olguda ise aynı seansta kolesistektomi uygulandı.

Erken postoperatif dönemde 5 olgu (%2.3) kanama nedeni ile reoperasyona alınmış, 5 olguda (%2.3) serebrovasküler olay gelişmiş, 1 olguda perioperatif miyokardial infarktüs (%0.5) oluşmuştur. Düşük kalp debisi nedeni ile 2 olgu kaybedilmiştir (%0.9). Yaşayan olguların tümü 1-61 ay arasında (m: 13.5±13.2 ay), toplam 2853 hasta-ay izlenebilmiştir. Reküren angina pektoris yakınması olan 16 olgunun 14'üne postoperatif 2-33. aylar arasında (m: 16.6±10.5 ay) toplam 15 kontrol koroner anjiografi uygulanmıştır. Buna göre greft açıklığı genelde %67.8, kompleks koroner bypass statüsündeki greftlerde %63.2, konvansiyonel bypass uygulanan greftlerde ise %70.3'dür.

Kompleks koroner bypass teknikleri olan endarterektomi, patch plasti ve jump bypass diffüz koroner arter hastalıklarında cerraha çıkış yolu sağlamakta, erken dönem sonuçlarını olumsuz etkilememekte, geç donemde ise kabul edilebilir sınırlarda etkinlik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler : koroner bypass cerrahisi, endarterektomi, patch plasti, jump bypass, sol ön inen arter