Amaç: Bu çalışmada karotis endarterektomi ile eş zamanlı ve öncelikli koroner arter baypas cerrahisi (KABG) yapılan hasta grupları inme ve mortalite açısından karşılaştırılarak uygun cerrahi zamanlama belirlemeye çalışıldı.

Çalışma planı: Çalışmaya Haziran 2010 - Haziran 2014 tarihleri arasında KABG geçiren karotis darlıklı 205 hasta (143 erkek, 62 kadın; ort. yaş 64.7±7.6 yıl; dağılım 48-78 yıl) dahil edildi. Hastaların tamamı asemptomatikti. Hastalar karotis darlığına göre ≤%50 hafif darlıklı olanlar (grup 1; n=83), %50-70 orta derece darlıklı olanlar (grup 2; n=43), %70-99 kritik darlıklı olup öncelikli KABG yapılanlar (grup 3; n=23), %70-99 kritik darlığı olup eş zamanlı girişim uygulananlar (grup 4; n=56) olarak gruplandırıldı. Hafif ve orta darlıklı gruplara sadece KABG uygulandı. Gruplar klinik özellikleri, kardiyopulmoner baypas süresi ve sayısı, hastanede yatış süresi, transient iskemik atak, inme ve mortalite açısından analiz edildi.

Bulgular: Hastaların demografik özellikleri istatistiksel olarak benzerdi (p>0.05). İnme açısından gruplar arası farklılık anlamlı idi (p=0.028). En fazla farklılık grup 3 (%26; n=6) ile grup 1 (%5; n=1) a rasında idi. Karotis darlığı a rtışı i le i nme %8 oranında ilişki gösterdi (p= 0.048). İnme, hastane ve yoğun bakımda yatış süresini etkiledi (p<0.01). Koroner arter baypas cerrahisi süresi ve greft sayısı inmeyi etkilemedi (p= 0.443, p= 0.324). İnme ile mortalite %29 ilişki gösterdi (p<0.001). En yüksek mortalite grup 4’te görülürken farklılık anlamlı değildi (p=0.548). Mortalite, hastanede yatış süresini anlamlı şekilde etkiledi (p=0.001; p=0.001). Kritik darlıklı gruplarda; inme, mortalite ve transient iskemik atak açısından anlamlı ilişki bulunmadı (p=0.215; p=0.853; p=0.769).

Sonuç: Çalışmamız, darlık derecesi arttıkça inme oranının arttığını ve kritik darlıklarda eş zamanlı ameliyatların etkili ve güvenli olduğunu gösterdi. Kritik darlığa müdahale inmeyi %12 oranında azalttı. Konforlu olmasa da eş zamanlı girişimlerin inmede ve maliyette sağladığı avantajın değerlendirilmesi gerekir.

Anahtar Kelimeler : Karotis endarterektomi; karotis darlığı; kombine girişimler; mortalite; ameliyat sonrası analiz; öncelikli koroner baypas; inme