GİRİŞ

Koroner bypass operasyonlarında (CABG) yoğun bakım ve total hospitalizasyon süresini kısaltmak ve dolayısıyla hastane masraflarını azaltmak son zamanlarda oldukça önem kazanmıştır. 1996 yılının başlarından itibaren “hızlı taburcu protokolü uyguladığımız koroner bypass operasyonlu hastalarımızda elde ettiğimiz sonuçları bildirdik. Hızlı taburcu protokolü uygulanan 53 izole koroner bypasslı hasta (Grup I, 13’ü kadın, 40 erkek, ortalama yaş 61±13 yıl) ile aynı dönemde ameliyat olan ve kontrol grubu olarak alınan 89 izole CABG hastası (Grup II) prospektif olarak incelendi.

MATERYAL METOD

Grup I’de; hastalar CPB’a girmeden 1 gr metilprednisolon yapıldı, postoperatif ilk 24 saatte her 6 saatte bir 4 mg IV dexamethaon uygulandı, rutin olarak digitalize edilerek H2 receptör blokörü verildi. Erken ekstübasyon (ilk 4 saat) ve mobilizasyon (ilk 24 saat) yapıldı. Drenleri ilk 24 saat içinde çekildi (ortalama 18±3 saat). 24 saat içerisinde servise alındı, ortalama 5 nci günde (4-6 gün) taburcu edildi. Taburcu kriterleri (hemodinamik stabilite, yara probleminin olmaması, tek başına rahat mobilizasyon, normal biokimyasal tetkik ve normal sınırlarda < 37.5 C- ateş) tüm hastalarda özenle arandı. Grup II’de hastalar kliniğimizin rutin uygulanan takip ve tedavi protokolü altında ortalama 9 ncu günde taburcu edildi. Grup I ve II’de hastaların tümü postoperatif 1 nci ayda klinikte kontrole davet edildi. Gruplar arasında preoperatif ve operatif özellikler açısından fark yoktu. Postoperatif ilk 48 saatte kompleman aktivitesi IL-6 düzeyi grup I’de anlamlı derecede düşük bulundu. Postoperatif atelektazi insidensi grup II’de daha yüksekti. Grup I’de 2 hasta, grup II’de 9 hastada postoperatif atrial fibrilasyon gelişti. Grup I’de 1 hastaya grup II’de 7 hastaya kısa süreli farmakolojik inotropik destek uygulandı. Operatif mortalite (postoperatif ilk 30 gün) her iki gruptada % 0 dır. Her iki gruptada hiçbir yara problemi olmadı. Grup I’de 1 hastada postoperatif 13 ncü günde hospitalizasyon gerektirmeyen kısa süreli supraventriküler taşiaritmi atağı oldu. Grup II de 3 hasta atrial fibrilasyon ritmiyle kliniğe başvurdu.

SONUÇ

Sonuç olarak hızlı taburcu protokolü hastaların yoğun bakım ve hastanede kalma sürelerini anlamlı olarak azaltırken, postoperatif morbidite ve mortalitede klasik protokol uygulanan hastalara nazaran değişiklik olmamaktadır. Hasta proflaktik steroid ve digitalizasyon, düşük debi ve ritm problemlerini azaltmakta, erken mobilizasyon hastanın pulmoner ve fonksiyonel rehabilitasyonunu kolaylaştırmaktadır.