Kalp cerrahisi uygulaması sırasında kullanılan EKD (ekstrakorporeal dolaşım) ve hipoterminin cerrahi işlemi kolaylaştırması yanında, insan fizyolojisi üzerinde bazı olumsuz etkileri de vardır. Bu olumsuz etkiler pediatrik hasta grubunda daha belirgindir ve artmış mortalite ve morbiditenin başlıca nedenleri arasında yer alır. Bu çalışmada çocuklarda uygulanan EKD’nin arteriyel tonus ve mikrosirkülasyon üzerindeki olumsuz etkilerinin farmakolojik vazodilatasyon ile nasıl değişebileceği araştırılmıştır.

MATERYAL METOD

Kasım 1994 – Aralık 1995 tarihleri arasında etik komitenin izni alınarak yapılan çalışmada, konjenital kalp hastalığı nedeniyle açık kalp ameliyatı uygulanan 29 hastada, kardiyopulmoner bypass (KPB) sırasında fentolamin (Regitin) kullanımının doku perfüzyonu üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Birinci grupta bulunan 16 hastaya KPB’nin soğutma dönemi ve ısınma dönemi başlangıcında olmak üzere iki kez 0,2 mg/kg sistemik fentolamin uygulanmış, ikinci gruptaki hastalara ise fentolamin verilmemiştir. Tüm hastalarda belirli aralıklarla nazofaringeal (N), rektal (R) ve periferik (P) ısılar kaydedilmiş, sistemik oksijen tüketimi hesaplanmış ve serum laktik asit düzeyleri ölçülmüştür. Fentolamin kullanılan gruptaki hastaların ısınma tamamlandıktan sonra ve operasyon sonunda ölçülen laktat değerlerinin (1.68 ± 0,64 mmol/ L ve 1,59 ± 0,45 mmol/ L), fentolamin almayan gruptaki hastalardan (2,43 ± 0,36 mmol/ L ve 2.62 ± 0,6 mmol/ L) daha düşük olduğu (p<0,05 ve p<0,001), fentolamin kullanılan gruptaki hastaların operasyon sonundaki santral periferik ısı gradientlerinin (N-R = 0,44 °C; N-P = 6,18 °C; R-P = 5,74 °C) fentolamin kullanılmayan gruptaki hastaların santral – periferik ısı gradientlerine (N-R = 0,80; N-P = 8,70; R-P = 7,81) göre anlamlı biçimde düşük olduğu (p<0,05) ve son olarak da fentolamin alan grubun ısınma tamamlandıktan sonra ölçülen oksijen tüketimi değerlerinin fentolamin almayan gruba göre (1. grup 6,43 ± 1,92 ml/dak/kg iken, 2. grup 4,76 ± 1,59 km/dak/kg) daha yüksek olduğu gözlenmiştir. (p<0,05).

SONUÇ

Bu bulgular, KPB sırasında fentolamin kullanımının daha dengeli bir perfüzyon dağılımı sağlanmasında ve sistemik düzeyde anaerobik metabolizmanın sınırlı tutulmasında yararlı olabileceği şeklinde yorumlanmıştır.