Veins of the heart: an evaluation of the terminology

Kalbin venleri: Terminolojik inceleme

Dündar Kaçar, Çağatay Barut

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anatomi Anabilim Dalı, Zonguldak

DOI : 10.5606/tgkdc.dergisi.2011.082

Özet

Background: Currently, different terminology is used for the vessels of the heart in both clinical and basic branches of medicine. This study aims to evaluate the differences in the usage of the term “coronaria” which is used for describing the veins of heart and in the description of the formation of the left main vein of the heart.

Methods: In our study, 32 textbooks and five anatomy atlases which were published between 1951-2007 were examined. Furthermore, the terms which were used in “Nomina Anatomica” published between 1895-1985 and in Terminologia Anatomica published in 1998 were evaluated.

Results: We discovered that the term “coronaria” which was used for the veins of heart was named in different ways in different textbooks. Some books state that the terms “vena cardiaca (cordis) magna and parva” were used in the past, but some different textbooks used both terminologies. However some books do not use the term “vena coronaria”. Anatomy atlases also do not show these vessels as vena coronaria. We also encountered differences in the description of the formation of the left main vein of the heart.

Conclusion: The differences in the terminology (coronaria) which is used for the veins of the heart and the differences in describing the formation of veins cause a dilemma both for the instructors and for the students. Using the same terminology is very important for education.

Özet

Tarih öncesi zamanlardan beri insanoğlunun en çok ilgisini çeken organ kalp olmuştur. Kalp ve damarları üzerinde son 60 yıl içinde çok çalışılmış ve damarlarının (özellikle dallarının) adlandırılmaları günümüze değin bir takım değişimlere uğramıştır. Arterlerin adlandırılmalarında kardiyoloji, kalp-damar cerrahisi gibi klinik branşlarda kısaltmaların hem günlük uygulamalarda hem de kaynak kitaplarda yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir (LAD: Left anterior descending gibi).[1]

Biz daha çok kalbin venleri üzerine yoğunlaşarak, terminolojik yönden inceledik. Kalbin venlerinin adlandırılmasını göz önüne alarak kaynaklar arasındaki farklılıkları belirlemeye çalıştık. Çalışmamızın amacı bu değişiklikleri ortaya koymak, kaynaklar arası terminolojik farklılıkları belirtmek ve vurgulamaktır.

Yöntem

Çalışmamızda 1951-2007 yılları arasında yayınlanan; 32 kaynak kitap ve beş anatomi atlası incelendi ve 1895 Basler Nomina Anatomica'sı (BNA), 1935 Jenaer Nomina Anatomica'sı (JNA), 1955 Pariser Nomina Anatomica'sı (PNA), 1960 New York Uluslararası 7. Anatomi Kongresi, 1985 Londra Uluslararası 12. Anatomi Kongresi (6. Nomina Anatomica) ve 1998 Terminologia Anatomica değerlendirilmeye alındı.[2-5]

Yöntem

Bulgular

Çalışmamızın sonucunda kalbin venleri ile ilgili en büyük farkların;

1. Venler için de kullanılan ‘coronaria' terminolojisinde,

2. Oluşumu itibarı ile sol ana venin terminolojik tanımlanmasında olduğu saptandı (Tablo 1).

Tablo 1: Sol ana venin oluşumunun tariflenme şekilleri

Kalbin venöz damar yapılanması incelendiğinde apex cordis'den başlayan ve sulcus interventricularis anterior'da ilerleyen venin, sulcus coronarius'a kadar olan kısmını ‘A' segmenti olarak, sulcus coronarius'da ilerleyen ve sinus coronarius olarak sonlanan kısmı da ‘B' segmenti olarak işaretlenebilir. Bu ikinci kısım yine kendi arasında bölümlere ayrılarak; v. marginalis sinistra'ya kadar olan kısım ‘b1', bu venin açıldığı yer 'b2' ve sonrası da ‘b3' olarak adlandırılabilir. Tüm bu segmental tanım ve harflendirmeler konuyu daha anlaşılabilir hale getirmek amacıyla oluşturulmuş bir şematizasyondur (Şekil 1).

Şekil 1: Kalbin venlerinin şematik gösterimi (sol alt yandan görünüm).
A: Apex cordis'den başlayan ve sulcus interventricularis anterior'da ilerleyen venin, sulcus coronarius'a kadar olan kısmı; B: sulcus coronarius'da ilerleyen ve sinus coronarius olarak sonlanan kısmı; b1: B segmentinin v. marginalis sinistra'ya kadar olan kısmı; b2: B segmentinde v. marginalis sinistra'nın açıldığı yer; b3: B segmentinin kalan bölümü.

Sancak ve Cumhur,[6] Arıncı ve Elhan[7] A segmenti; v. interventricularis anterior, B segmenti de (b1+b2 +b3) v. coronaria sinistra olarak belirtilmiştir. Fakat Sancak ve Cumhur[6] ‘cordis m agna v e p arva' t erimlerinin e skiden kullanıldığını belirtir iken, Arıncı ve Elhan[7] ise her iki ifadede de yer almaktadır. Yıldırım[8] ve Ş ahinoğlu[9] ise A+B kısımları v. cardiaca magna olarak tanımlamışlardır. Duran[10] ise A segmentini v. interventricularis anterior olarak tanımlamış daha sonra buna b1+b2 bölümlerini de ekleyerek v. cardiaca magna olarak yeniden tanımlamıştır.

Daha eski tarihli kaynak kitaplarda [Ulutaş (1952), Zeren (1966), Odar (1996), Çimen (1996)] A segmenti v. cordis magna olarak belirtilmiştir.[11-14]

Bulgular

Tartışma

Son yıllarda basılan ve eğitim kurumlarının birçoğunun takip etmiş olduğu temel ders kitaplarında kalbin ana venleri terminolojisinin; v. coronaria dextra ve sinistra olarak da belirtilmesine rağmen, Sancak ve Cumhur[6] cordis magna ve parva t erimlerinin eskiden kullanıldığını belirtmişlerdir. Arıncı ve Elhan[7] ise her iki ifadeye de yer vermiştir. Diğer bazı kaynak kitaplarda ve yine en son çıkan ve anatomi laboratuvarlarının vazgeçilmez eğitim araçları olan anatomi atlaslarında ‘koroner ven' terimi bulunmamaktadır.[15-21] V. coronaria sinistra ve v. coronaria dextra ifadeleri 1985 Londra, Uluslararası 6. Nomina Anatomica'da yer almıştır.[4] 1994 basımı Sobotta atlaslarında ana venlerin gösteriminde bu terminoloji kullanılmış,[22] fakat bundan sonraki yayınlarında yine ‘v. cardiaca (cordis) magna ve v. cardiaca (cordis) parva' terminolojisi kullanılmıştır.[21,23] 1998 Terminologia A natomica'da yine ‘v. coronaria sinistra ve v. coronaria dextra' ifadeleri bulunmamaktadır.[5]

Kalbin ön yüzünde bulunan sulcus interventricularis anterior içerisindeki venin adlandırılması ve sinus coronarius cordis'e kadar olan kısmının oluşumu ile ilgili tanım çeşitlilikleri tablo 1'de belirtilmiştir ve çalışmamızın temel sonuçlarından bir tanesini oluşturmaktadır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilmiş olan bu terminolojik tespitler, hem eğitmen açısından hem de öğrenci açısından ikilemde kalmaya yol açmaktadır. Bu çalışmada bir durum tespiti yapılmıştır. Özellikle sol taraf venin trasesi boyunca almış olduğu farklı adlandırmaların hangisinin en doğru olduğu ve hangisinin kullanılması gerektiği ancak oluşturulacak bir bilimsel komisyonun ortak çalışması ile klinisyenlerin kullanım gereksinimleri göz önüne alınarak, belirlenebilir. Böylece bu terminolojik karışıklığın ortadan kalkması mümkün olabilir. Tüm tıp bilimlerinde ortak terminoloji kullanmanın (varsa farklı kullanımları da tüm kaynaklarda belirtmenin), Tıp öğrencilerinin ve uzmanlık öğrencilerinin eğitim alırken, farklı kaynakları kullanırken ikileme düşmemeleri açısından son derece yararlı olacağı kanaatini taşımaktayız.

Teşekkür
Bu çalışmanın ana kaynakları olan Nomina Anatomica'lara ulaşmamıza yardımcı olan Sn. Prof. Dr. Alaittin Elhan'a ve kullandığımız çizimi hazırlayan Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem V öğrencisi Burak Güney'e teşekkür ederiz.

Çıkar çakışması beyanı
Yazarlar bu yazının hazırlanması ve yayınlanması aşamasında herhangi bir çıkar çakışması olmadığını beyan etmişlerdir.

Finansman
Yazarlar bu yazının araştırma ve yazarlık sürecinde herhangi bir finansal destek almadıklarını beyan etmişlerdir.

Tartışma