Antibiyotik öncesi çağlarda doğal seyrine bırakılmış PDAlarda enfektif endokardit ölümlerin % 45inden sorumluydu [3]. Enfekte PDAnın ilk başarılı cerrahi tedavisi 1940 yılında Touroff ve Vessel tarafından bildirilmiştir [6]. Günümüzde PDA endokarditi sık değildir. Olguların çoğu uygun antibiyotiklerle tedavi edilebilmektedir. Cerrahi tedavi sadece antibiyotikler enfeksiyonu kontrol etmede yetersiz kalıyor ise, vegetasyonlar gelişmeye devam ediyorsa ya da pulmoner emboli riski mevcut ise uygulanmaktadır. Bu makalede 2 enfekte PDAnın cerrahi tedavi sunularak literatür gözden geçirilmelidir.
2.5 yaşında kız çocuğu hastanemize ateş, kilo ve iştah kaybı yakınmalarıyla başvurdu. Hikayesinden on gündür ateşinin olduğu, başka bir hastanede ampirik tıbbi tedavi aldığı öğrenildi.
Fizik muayenede, vücut sıcaklığı 38.7ºC, kalp atımı hızı 130/dk, kan basıncı 90-40 mmHg idi. Sol klavikulanın altında ikinci interkostal aralıkta diastolik komponenti azalmış kontinü üfürüm duyuluyordu, P2 sertti. Karaciğer 3 cm, dalak 2 cm palpabldı. Telekardiyografide kalp global olarak büyüktü vasküler gölgelenmede artış vardı. EKGde sol ventrikül hipertrofisi mevcuttu.
Laboratuar sonuçları; Hemoglobin: 9.2 gr/dl, lökosit 11000/mm3, sedimantasyon 90 mm/saat idi. Periferik yaymada sola kayma mevcuttu. Kan biyokimyası normaldi. Kan kültürlerinde üreme olmadı. İdrar kültüründe 100.000 E. Coli kolonisi üredi. İki boyutlu ekokardiyografide PDA ile birlikte içinde vegetasyonlar tesbit edildi.
Olguya kristalize penisilin ve streptomisin başlandı. Bir haftalık tedavi sonrası ateşinin devam etmesi üzerine amikasin, cefaperazon kombinasyonuna geçildi. İkinci hafta sounnda ateşin hala düşmemesi üzerine antibiyotik kombinasyonu tekrar değişirilerek vancomysin, amikasine çevrildi. Üçüncü hafta sonunda ateş hala devam ediyordu. Bu durumda endokardit odağının cerrahi eradikasyonuna karar verildi. Sol posterolateral torakotomi yapılarak 0.5 cm x 0.5 cm boyutlarındaki duktus çitf ligasyon tekniği ile kapatıldı. Olgunun ateşi postoperatif dördüncü gün normal düzüye indi. Vancomycin ve amikasin kombinasyonuna on beş gün daha devam edildi Olgu postoperatif yirminci gün sağlıklı olarak taburcu edildi. Üç yıllık uzun süreli takip sürecinde asemptomatik idi.
Olgu 2
28 yaşında bayan olgu on beş gündür devam eden nefes darlığı ve ateş yakınmalarıyla hastaneye başvurdu.
Fizik muayenede dispneik olan hastanın vücut ısısı 39.2ºC, kalp atım hızı 120/dk, kan basıncı 120/80 mm Hg idi. Kardiak oskültasyonda sol klavikula altında ikinci interkostal aralıkta kontinü üfürüm duyuluyordu. P2 sertti. Karaciğer 5 cm, dalak 2 cm palpabldı. Her iki bacakta gode bırakan ödem mevcuttu. Telekardiyografide kalp boyutları genişlemişti, pulmoner konus belirgindi. EKGde sol ventrikül hipertrofisi mevcuttu.
Laboratuar sonuçlarında; hemoglobin: 8.1 g/dl, lökosit 14000/mm3, sedimentasyon 120 mm/saat, üre %72 g, kreatinin % 2.1 mgdı. Periferik yaymada sola kayma vardı. Üç kan kültüründe streptococcus viridans üredi. İki boyutlu ekokardiografide PDA, pulmoner kapakta geniş pediküllü vegetasyon, pulmoner arter içinde multipl küçük vegetasyonlar saptandı. Bu bulgularla konjestif kalp yetmezlikli infektif endokardit tanısı kondu. Antibiyotik duyarlılık testlerine göre Sulbactam+Ampicillin, Amikasin başlandı. Olgu tedaviye iyi cevap verdi, ateş beşinci günde normal düzeylere indi. Bir ay sonraki kontrol ekokardiyografisinde pulmoner arter içindeki küçük vegetasyonların tamemen kaybolduğu fakat pulmoner kapaktaki geniş pediküllü büyük vegetasyonun aynen sebat ettiği görüldü. Olgu potansiyel pulmoner emboli risk nedeniyle açık kalp ameliyatına alındı. Median sternotomi, aortik ve venöz kanulasyonu takiben total kardiyopulmoner bypassa geçildi. 10ºClik hipotermi, kardiyoplejik arrest uygulandı. 1 cm çapındaki kalın duvarlı PDAya çift ligasyon uygulandı, pulmoner kapaktaki geniş pediküllü büyük vegetasyon vertikal pulmoner arterioyotomi ile çıkartıldı. Postoperatif dönemde herhangi bir problem olmadı. Antibiyotik tedavisine ameliyattan sonra bir hafta daha devam edildi. Olgu postoperatif on ikinci gün sağlıklı olarak taburcu edildi. Dördüncü ayındaki kontrolunda asemptomatikdi.
Tıbbi tedavinin başarısız olduğu durumlarda cerrahi tedavi seçilecek tek yoldur. Pulmoner emboli atakları olan veya pulmoner emboli için ciddi risk oluşturan geniş vegetasyonlara sahip olgular da cerrahiye adaydırlar.
Enfekte PDAnın cerrahi tedavisinde farklı teknikler kullanılmaktadır. Bunlar ligasyon, divizyon, kardiyopulmoner bypass kullanılarak duktusun içerden kapatılması ve duktusun kardiyopulmoner bypass kullanılarak divisyonudur. Duktusun kardiyopulmoner bypass kullanılarak kapatılması genel olarak pulmoner arterinde veya pulmoner kapağında vegetasyon olan olgularda uygulanmaktadır. Bu durumda pulmoner arter veya kapaktaki vegatasyonlar temizlenmekte, duktus pulmoner arter içinden dikilmekte veya eksternal ligasyon uygulanmaktadır. Stejskal pulmoner arter duvarında izole vegetasyonu olan bir olguda kardiyopulmoner bypass ile vegetasyonu temizleyerek PDAya divizon uygulanmıştır [5]. Basit ligasyon frajil duktus duvarı olan olgularda kanama riskinin az olmasından dolayı tercih edilmektedir. Bizim her 2 olgumuzda da bu teknik uygulanarak PDA kapatılmıştır.
1) Chia BL, Ee Bk, Choo MH, Tan NC: Two
dimensional echocardiographic features of
pulmonary artery vegetation. Am Heart J 1987;
113:833-834.
2) Espino Vela J, Cardenas N, Cruz R: Patent
ductus arteriosus with special reference to
patients with pulmonary hypertension.
circulation 1968; 38 (suppl), 45-60.
3) Kirklin JW, Barratt-Boyes BG (Patent ductus
arteriosus in: Kirklin, Barratt-Boyes) Cardiac
Surgery. John Wiley and Sons, Newyork, pp.
679-697,1986.
4) Nakamura K, Satomi G, Sakai T, Ando M,
Hashimato A, Kayanagi H, Hirosawa K, Takao
A: Clinical and echocardiographic features of
pulmonary valve endocarditis. Circulation 1983;
67:198-204.
5) Stejskal L, Stark J: Surgical treatment of
persistent ductus arteriosus complicated by
bacterial endocarditis. Eur J Cardio-thorac Surg
1992; 6:272-273.
6) Touroff ASW, Vessel H: Subacute streptococcus
viridans endarteritis complicating patent ductus
arteriosus recovery following surgical treatment.
JAMA 1940; 115:1270-1272.