Çalışma planı: Mart 2000 ve Nisan 2010 tarihleri arasında KABG cerrahisi ile beraber eşzamanlı KE ve yama plasti geçiren 587 hasta (KABG+KE grup) retrospektif olarak inceledi. Hastalar randomize bir şekilde seçilmiş ve aynı dönemde KE olmadan KABG cerrahisi geçirmiş 600 hasta (KABG grup) ile karşılaştırıldı. Hasta dosyalarından edinilen büyük parametre serileri ve alt grup analizi ile grupların kapsamlı bir değerlendirmesi yapıldı.

Bulgular: KABG+KE grubundaki hastalar, KABG grubundakilerden daha yaşlıydı (59.6±10.3’e kıyasla 61.3±7.3; p<0.001). Aterosklerotik risk faktörleri insidansı, üç damar hastalığı ve kararsız angina pektoris şikayetleri KABG+KE grubunda biraz daha yüksekti (p<0.05). Eşzamanlı KE, kros klemp ve kardiyopulmoner baypas süresini uzattı. Ayrıca, ameliyat sonrası toplam entübasyon süresi (12±10.3’e kıyasla 12±7.4 saat; p<0.05) anlamlı şekilde daha uzundu (p<0.05). Miyokard enfarktüsü (p=0.006) ve intraaortik balon pompası gerekliliği (p<0.001) oranları KABG+KE grubunda anlamlı olarak daha yüksekti. Mortalite oranı iki grup arasında farklı değildi.

Sonuç: Endarterektomi endikasyonu sınırlayıcı bir şekilde ele alınmaya devam edilmelidir. Endarterektomi, anastomozun teknik olarak mümkün görünmediği, sadece tıkanmış, yarı tıkanmış veya ciddi bir şekilde kalsifiye olmuş damarlarda uzun süreli stenoz ile uygulanmalıdır. Endarterektomi, KABG’nin yerine kullanılmamalı ve deneyimli bir cerrahi ekibi tarafından uygulanmalıdır. Öte yandan, konvansiyonel koroner baypas cerrahisine kıyasla KE ek mortalite ile ilişkilendirilemeyebilir.