Koroner bypass cerrahisi sırasında tek ve çift klemp tekniklerinin kardiyak ve nörolojik sonuçları retrospektif olarak araştırıldı. Materyal ve Metod: 680 olguda (Grup 1) distal ve proksimal anastomozlar aortada kros klemp kaldırılmadan (tek klemp) tamamlandı. 820 olguda ise konvansiyonel yan klemp tekniği (çift klemp) kullanıldı ve distal anastomozlar tamamlandıktan sonra kros klemp kaldırılarak proksimal anastomozlar için yan klemp yerleştirildi (Grup 2). Acil girişimler çalışma dışı bırakıldı.

Bulgular:

Gruplar arasında yaş, cins, greftlenen damar sayısı ve sol ventrikül fonksiyonları açısından fark yoktu (p = 0.18). Ancak Grup 1’de komorbid faktörler (reoperasyon, kronik obstruktif atciğer hastalığı, aterosklerotik aorta, karotis arter hastalığı ve geçirilmiş serebral hadise daha fazla idi (p = 0.05). Her iki grupta da miyokard koruması antegrad-retrograd izotermik kan kardiyoplejisiyle sağlandı. Grup 1’de ortalama anastomoz sayısı 2.9 ± 0.7, Grup 2’de 3.0 ± 0.7 idi (p = 0.2). Her iki grup arasında iskemik süre açısından anlamlı fark saptanmazken, Grup 1’de kardiyopulmoner bypass (KPB) zamanı ve iskemi sonrası KPB’den çıkma süresi Grup 2’ye göre daha kısa bulundu (p = 0.03). KPB sonrası inotrop ihtiyacı yönünden iki grup arasında anlamlı fark yoktu. Postoperatif CPK değerleri Grup 1’de daha yüksek bulundu. Ancak CPK-MB değerleri ve peroperatif miyokard infarktüsü oranları arasında anlamlı fark bulunmadı. Grup 1’de 5 (%0.9), Grup 2’de 8 (%1) olgu erken dönemde kaybedildi. Grup 1’de 5, Grup 2’de ise 18 olguda majör nörolojik hasar gelişti (p = 0.018) ve Grup 2’de olgulardan dördü nörolojik komplikasyon nedeniyle kaybedildi.

Sonuç:

Tek klemp tekniği aortada embolizasyonu en aza indirme ve nörolojik komplikasyonların azaltılması, klempin kaldırılmasından sonra tam revaskülarizasyon sağlamak ve dolayısıyla iskemik süreyi kısaltmak gibi sebeplerle tercih edilebilir. Sonuçlarımız yöntemin miyokard koruma yönünden belirgin bir avantajını gösterememiş, ancak nörolojik komplikasyonlar ve mortalite tek klemp tekniği uygulanan grupta anlamlı olarak az bulunmuştur (p = 0.018).