Çalışma planı: Merkezimizde Mart 2011 - Mart 2014 tarihleri arasında 822 hastadan (500 erkek, 322 kadın; ort. yaş 56±13 yıl; dağılım 16-83 yıl) edinilen 1700 endobronşiyal ultrasonografi eşliğinde transbronşiyal ince iğne aspirasyonu örneği retrospektif olarak analiz edildi. Tüm sitolojik materyaller ve işlem notları (lenf nodu veya lezyon boyutu, yerleşim yeri, iğne girişimi sayısı ve yayma preparat sayısı) gibi örnek yeterliliği ile ilişkili olabilecek değişkenler incelendi.

Bulgular: Genel örnek yeterliliği %79.8 idi. Örnek yeterliliği iğne girişimi sayısı ile ilişkili idi (p≤0.001). Yeterlilik oranı tek iğne girişimi için %66.9, üç iğne girişimi için %85.8 idi. Yeterlilik oranları örneklem alma bölgelerine göre farklılık gösterdi [%69.2-%85.8; (p≤0.005)]. Subkarinal (7) lenf nodu istasyonunun çok değişkenli lojistik regresyon analizinde, hasta yaşı (göreceli risk oranı, 0.983; %95 güven aralığı, 0.966-1.000; p=0.049) ve yayma preparat sayısı (göreceli risk oranı, 1.240; %95 güven aralığı, 1.062-1.448; p=0.006) örnek yeterliliğinin bağımsız belirleyici faktörleri idi. Sağ paratrakeal (4R) bölge için örnek yeterliliğinin bağımsız belirleyici faktörleri lenf nodu boyutu (göreceli risk oranı, 1.486; %95 güven aralığı, 0.973-2.268; p=0.067) ve yayma preparat sayısı (göreceli risk oranı, 1.418; %95 güven aralığı, 1.146-1.756; p=0.001) iken sağ interlober (11R) bölge için lenf nodu boyutu (göreceli risk oranı, 1.594; %95 güven aralığı, 0.960-2.645; p=0.071) ve iğne girişimi sayısı (göreceli risk oranı, 2.277; %95 güven aralığı, 1.360-3.811; p=0.002) idi. Sol paratrakeal (4L) lenf nodu istasyonu için örnek yeterliliğinin bağımsız belirleyici faktörü iğne girişimi sayısı (göreceli risk oranı, 1.656; %95 güven aralığı, 0.955- 2.869; p=0.072) idi.

Sonuç: Endobronşiyal ultrasonografi eşliğinde transbronşiyal ince iğne aspirasyonlarında, özellikle yerinde hızlı değerlendirme yapılamadığında, lenf nodu yerleşim yerlerine göre yeterliliği etkileyen faktörlerin göz önüne alınması sitolojik değerlendirme için uygun nitelikte materyaller elde edilmesi şansını artırabilir.